Het verborgen luik van Amore

Zo nu en dan zeggen we het gekscherend: “Als deze muren konden praten …” Nou, van de muur van Pizza Amore in Middelburg zou ik momenteel écht willen dat ‘ie praten kon. Een paar maanden geleden begon de eigenaar van die zaak, Yucel Yurdem, aan een grootscheepse verbouwing van het pand aan Vlasmarkt 24. Tijdens de verbouwing bleef de zaak op de meeste dagen open. Dat vereiste de nodige improvisatie, maar bood de bezoekers wel een intrigerend inkijkje in de voortgang van de operatie. Ook de muur die Amore scheidt van het naburige Kaffee ’t Hof kwam bloot te liggen. Daarin werd een vierkant deel in het midden zichtbaar, omgeven door houten planken en opgevuld met afwijkende bakstenen. De overburen van Amore, de familie van Aartsen-Rehatta, maakten er foto’s van en stuurden die in als raadplaatje voor de Facebook-pagina. Bij mij ging er pas een lampje branden toen ik de eerste reacties zag. Pas toen besefte ik dat het ging om het pand van Amore en dat ik naar de overblijfselen van een oud doorgeefluik zat te kijken.

Café

Hoe het verhaal precies zit weet ik helaas niet, maar tussen 1973 en 1978 zat aan Vlasmarkt 24 ’t Eethuisje. Die zaak werd gerund door Trudie Frauenfelder. In dezelfde periode openden Aad Bosman en Peter Streekstra een deurtje verder café Het Hof van Zeeland, een kroeg waar bezoekers van toen het nu nog over hebben. Kennelijk besloten de drie samen te werken, want ergens in die periode werd er een doorgeefluik gemaakt waar volgens de overlevering veelvuldig gebruik van werd gemaakt.

Shoarmazaak

Het gekke is echter dat ik tot nu toe nog niemand sprak die precies weet hoe het in z’n werk ging. Ik weet ook nog steeds niet hoe lang het luikje daar heeft gezeten. Ik vermoed dat het verdween toen er nieuwe eigenaars in de zaak kwamen, of toen Yoel en Cobie Zivv-Weezepoel er in 1978 Israëlisch restaurant Har Masada openden, de eerste echte shoarmazaak van Middelburg. Heel belangrijk zijn dit soort weetjes natuurlijk niet, maar het zijn voetnoten in de geschiedenis van een horecapand. In het geval van Vlasmarkt 24 is die nog grotendeels in nevelen gehuld.

Des te leuker is het dat we nu wél de mogelijkheid hebben om alles op de voet te volgen. Yucel doet het hartstikke goed aan de Vlasmarkt. Samen met zijn broers heeft hij vanaf 2011, toen hij Grillroom Netanya overnam, Amore tot een succes gemaakt. Dat succes bouwen ze nu uit. Het is hen van harte gegund.

Eindelijk naar Hrieps: ‘Storm in de tent’

Als het wel of niet bezoeken van muziekfestivals een graadmeter is voor het antwoord op de vraag hoe jeugdig je nog bent of je voelt, dan mag je mij gerust een ouwe lul noemen. In de jaren ‘80 en ‘90 struinde ik alle festivals van naam af, zeker als er veel rock- en punkbands op het programma stonden. Ik ging jaren op rij naar Dynamo Open Air, Lowlands en Graspop. Sinds een jaar of tien ben ik er echter klaar mee. Zelfs aan regionale of lokale festivals waag ik me zelden. Ik heb er gewoon geen zin meer in.

Spontaan

Ik kijk bandjes liever in cafés en de kleinere poppodia. Maar zin kun je ook maken. Toen een maatje me onlangs vroeg of ik mee wilde naar Hrieps, hoorde ik mezelf spontaan ja zeggen. Dat moest er nu eindelijk maar eens van komen. Jaar in, jaar uit hoorde ik de positieve en enthousiaste verhalen van vrienden en bekenden, maar ik kwam zelf niet verder dan de Hrieps Pre Party in de Zeeuwse hoofdstad. Deze keer, de 24e editie, zou ik dat korte stukje van Middelburg naar Grijpskerke óók gaan fietsen.

Muntjes

Een lang verhaal kort: ik heb geen spijt gekregen van die beslissing. Het begon nog even met een zucht, want er stond een lange rij wachtenden voor de kassa met muntjes, maar die werd sneller weggewerkt dan ik voor mogelijk had gehouden. En zo ging het overal, de hele tijd. Ondanks de drukte ben je bij alle barren, kramen en toiletten meteen aan de beurt en kun je goed doorlopen. Hrieps werkt met 500 vrijwilligers maar is enorm professioneel. Het mooiste voorbeeld is misschien wel het feit dat Hrieps niet werkt met een beveiligingsbedrijf maar met een eigen team, dat vrijwel onzichtbaar over het festivalterrein loopt onder de noemer ‘Sfeerbeheer’. Zij hoeven niet of nauwelijks in te grijpen, omdat de bezoekers zich goed gedragen, zelfs als ze dronken zijn. Als je dwars door de afgeladen feesttent van de ene naar de andere kant van het terrein loopt is er niemand die geërgerd kijkt of stug blijft staan. Als je een biertje in je nek krijgt, zeur je niet, maar kijk je lachend om en zeg je bedankt.

Wrijving

En precies dat aspect maakt het festival zo bijzonder. Er wil bij het uitgaan nog wel eens wat wrijving zijn tussen inwoners van Walcherse dorpen en steden, maar niet op Hrieps. Westkapelle en Arnemuiden, Domburg en Oostkapelle: op deze weide staan ze zij aan zij mee te zingen, te eten en vooral te drinken (machtig, wat een hoeveelheden!) Twee weken na het festival vraag ik mezelf nog steeds af hoe de organisatie dat voor elkaar krijgt. Da’s toch heel knap? Maar het is ook geweldig om te zien. Hrieps kan zich trots en tevreden opmaken voor het jubileumjaar 2019.

De Letlandconnectie van Middelburg Dronk

Twee weken geleden ontving ik via Facebook een privébericht uit Letland, van de mij onbekende dame Marta Baumane. ‘Spam’, dacht ik. Omdat ik het bericht ontving via Middelburg Dronk besloot ik het toch te openen.

Zaken

Marta schreef dat haar familie half april Middelburg zou bezoeken om op zoek te gaan naar de adressen waar hun betovergrootmoeder Maria Classen woonde en werkte. De familie was gaan zoeken naar info en belandde zo op Middelburg Dronk. Maria bestierde in die periode namelijk diverse zaken. Marta vroeg zich af of ik wellicht de adressen van die zaken had. Ik zocht ze op en sloot mijn antwoord af met de opmerking dat ik graag een rondleiding wilde geven. Graag, was het antwoord.

Damplein

Zaterdag werd ik gebeld vanuit Riga. Een man zei dat het gezelschap in Middelburg was. Even later trof ik op het Damplein Karlis Pastors en zijn vrouw, zus en nicht. Hun Engels was niet zo goed, maar dat bleek geen belemmering. We liepen over de Rouaansekaai, Hoogstraat en de kop van de Vlissingsestraat. Daar runde Maria destijds drie cafés: de Stad Hamburg, De Dubbele Arend en Bellevue.

Morgenster

We weten dat Maria eerst een winkel genaamd de Morgenster runde in de Korte Delft. Haar man Heinrich Wehrmann had toen al de Stad Hamburg, een zaak die Maria na zijn overlijden voortzette. Na een verplaatsing van de zaak naar Vlissingen nam ze Bellevue op het Vlissings Wagenplein over. Een jaar later, in 1881, verhuisde ze al naar De Dubbele Arend in de Hoogstraat. Vanaf die tijd wordt het onduidelijker. In 1881 adverteerde Maria nog voor een bal in haar zaak, maar staat deze ook te koop.

Zeeman

Ze hertrouwde in 1882 met zeeman Heinrich Clausel die afkomstig was uit … Letland. Uiteindelijk ging ze met hem mee naar zijn vaderland. Dat verbaast de familie. Hier in het Westen had ze het toch goed? Waarom dan mee? Misschien komen we er wel nooit achter, maar we gaan in ieder geval proberen meer details over Maria’s leven te achterhalen. Er is nu een heuse Letlandconnectie. Karlis en de drie dames genoten van het bezoek, zo schreven ze in het gastenboek van De Kaepstander. Daar word ik dan weer blij van. Wordt vervolgd!

Wil jij jouw kennis van de horeca delen?

Het idee voor de website Middelburg Dronk ontstond in de zomer van 2010 op – hoe kan het ook anders – het terras van mijn stamcafé. Toen ik daar naar een van de vele mooie verhalen van een tafelgenoot luisterde, bedacht ik dat het mooi zou zijn om de verhalen over de bekendste kroegen van de stad te vertellen op internet.

Als Middelburger én fervent blogger zag ik er een interessante reeks in.

Wikipedia

Bijna acht jaar later is het idee behoorlijk uit de hand gelopen. De verhalenreeks groeide in korte tijd uit tot een online encyclopedie, naar het model van Wikipedia. Middelburgdronk.nl telt meer dan 26.000 pagina’s die bijna 2500 artikelen bevatten. Op de site staan zo’n 21.000 bestanden in de vorm van historische foto’s en knipsels uit Krantenbank Zeeland. En dat niet alleen: dankzij een klein team vrijwilligers kwamen er ook sites voor Vlissingen, Veere, Noord-Beveland en Zuid-Beveland.

Onderhoud

Joke Vantricht nam in haar eentje Vlissingen voor haar rekening, Rob van Hese vulde de andere drie. Thomas Filius zorgde er op zijn beurt voor dat de sites werden gebouwd en onderhouden. We kregen ook veel hulp van buitenaf.

Het lokale initiatief van ooit leek hard op weg te zijn om een volwaardig regionaal platform te worden, met dekking van de horeca in heel de provincie Zeeland.

Machine

Maar ik moet het eerlijk toegeven: de ‘machine’ hapert. Een klein team van vrijwilligers is kwetsbaar. Als je de websites een gekoppelde sociale media goed wilt bijhouden moet je er veel tijd in steken. Door verschillende omstandigheden komt het bestaande team van vrijwilligers aan veel van die dingen niet meer toe.

Oproep

Daarom een oproep: lijkt het jou leuk een bijdrage te leveren aan een van de websites, of aan de sociale media die erbij horen? Laat het ons dan weten! Alle hulp is welkom, van mensen die foto’s willen maken van bestaande horecagelegenheden en -personeel, tot mensen die graag webredactie of onderzoek willen doen.

Ben je een kenner van de (horeca-) geschiedenis van een Walchers of Bevelands dorp en wil je die kennis graag delen? Neem dan contact met ons op via stichting@dronk.org.

Het onverwachte einde van ZenC

Ook als je 2000 kilometer van huis bent is Middelburg nooit ver weg. Begin deze maand zat ik, samen met mijn meisje, in de binnenlanden van Zweden. Op de derde avond kreeg ik een sms’je. De afzender schreef dat café-restaurant ZenC aan de Markt in Middelburg per direct was gesloten.

Nu is niet ieder nieuwtje aanleiding om er tijdens een vakantie navraag naar te doen, maar dit bericht kwam zó onverwacht dat ik besloot mede-exploitant Mike Heremans te appen. Hij bevestigde het nieuws. Veel woorden maakte hij er niet aan vuil, maar voegde er wel aan toe dat de onderhandelingen over de huurprijs waren stukgelopen. Hij sloot zijn berichtje af met de opmerking dat er nieuwe kansen ontstaan. Mike was niet uit het veld geslagen.

Gegadigden

Eenmaal terug hoorde ik van verschillende mensen dat het pand van ZenC te koop staat. Er zouden zelfs al gegadigden in beeld zijn. Of dat werkelijk zo is weet ik niet, maar iets zegt me dat het pand niet zo heel lang te koop zal staan. Markt 21 is een toplocatie. Veel ondernemers zouden het op die plek maar wat graag eens iets proberen. Dat bleek later die week ook wel, toen ik van vier verschillende mensen een berichtje kreeg met de vraag of ik de contactgegevens van de pandeigenaar wellicht had.

Koffiehuis

Die gegevens had ik, want vorig jaar maakte ik kennis met de pandeigenaars Ko en Leini Goossen, die een lange geschiedenis in de Middelburgse horeca hebben. Denk aan het voormalige Nederlands Koffiehuis op de Markt, aan Conny’s, de voorloper van ZenC, of aan de kiosken daar tegenover. Ko zat in 1967 al op het plein, met friteskraam Ko-Bus. Conny’s opende hij in 1971, als trotse opvolger van cafetaria Delta en – in de eerste helft van de 20e eeuw- lunchroom van Ham.

Succes

Tijdens ons gesprek hadden we het vooral dáárover, aan de hand van een paar honderd oude foto’s. Het waren mooie verhalen. Omdat Ko en Leini nu ook definitief afscheid lijken te gaan nemen van Markt 21 moeten we nog eens een bakje koffie drinken. Wellicht wil Ko dan ook nog iets vertellen over zijn rol als verhuurder. Ondertussen hoop ik dat ZenC een waardige en mooie opvolger zal krijgen. Tegelijkertijd wens ik Mike en al zijn medewerkers succes.