Op 13 maart 1795 wordt in het Middelburgsch Koffiehuis aan de Balans de Volkssociëteit, niet lang daarna sociëteit De Vergenoeging genoemd, opgericht door een groep nijvere burgers. De groep ijvert voor een zogenaamde volkssoevereiniteit en afschaffing van de standenmaatschappij. Vrijheid, gelijkheid en broederschap is de leus, want men is Frans georiënteerd en baseert zich voornamelijk op Jean Jacques Rousseau’s ‘Het Maatschappelijk Verdrag’. De patriotten gaan de strijd aan met de adel in het algemeen en de prins van Oranje in het bijzonder.
Nog datzelfde jaar wordt het Groot Huys aan de Lange Noordstraat (later een belastingkantoor) aangeschaft en heeft de sociëteit een eigen huis dat wordt uitgebaat door een kastelein c.q. pachter. Acht jaar later komt er een A-locatie vrij en vestigt men zich aan de Markt in het illustere rijtje herbergen de Gouden Stoel (nu Vriendschap), de Rozenboom (nu Seventy Seven) en de Kersenboom (nu Zanzibar). Het zijn woelige tijden. Daar komt pas in 1814 echt een einde aan wanneer de Grondwet van het Koninkrijk der Nederlanden tot stand komt.
Ik kan me, en vele Middelburgse oudere jongeren met mij, de Vergenoeging aan de Markt nog goed herinneren, maar kwam er slechts sporadisch aangezien ik geen lid was. Als de voetbalvereniging Middelburg er haar jaarlijkse bazaar hield, was ik echter present. De pasmunt die in mijn broekzak rinkelde werd bijna volledig besteed aan de grabbelton. Klaas ‘tik op de schaal’ Bastiaanse bemande de grabbelton en hij was even beminnelijk als onverbiddelijk. Er mochten geen prijzen worden geruild, want dan zou zijn goede naam te grabbel worden gegooid.
Enfin, in 1964 verkast de Vergenoeging naar het pand Dam 10 en komt de ABN Bank er voor in de plaats. De bank verkracht de voorgevel desastreus. Na de zonde verschijnt er een afzichtelijk, strak afgestreken façade waarachter men duiten en duimen draait. Wanneer café-restaurant Brooklyn zich in 1997 in het pand vestigt, brengt architect Ron Kodde kenmerken van de sociëteit terug in de voorgevel. De geschiedenis van het gebouw wordt niet verloochend, maar waar mogelijk kenbaar gemaakt. En zo hoort dat. Hoed af voor Ron Kodde.
De Vergenoeging verhuist in 1985 opnieuw naar het voormalige hotel Le Baron Chassé aan de Gortstraat 30 dat eigendom is van Vereniging Hendrick de Keyser. Daar resideert de sociëteit tot op de dag van vandaag. Men viert er dit jaar het 220-jarig bestaan. Het mooie is dat men bij de viering terug gaat naar de patriottentijd.
Patriotten worden eind 18e eeuw ‘Kezen’ genoemd en deze bijnaam, over de oorsprong ervan verschillen de historici van mening, krijgt gaandeweg steeds meer het karakter van geuzennaam. Veel patriotten kiezen daarom de keeshond als embleem, een embleem dat wordt gebruikt in onder meer vlaggen, erepenningen en (doek)spelden.
De Kezen van de Vergenoeging kunnen de komende tijd hun historische hart ophalen. Deze maand wordt het Patriottenbal georganiseerd en in november vindt het Groot Batavenmaal plaats. Het zal ongetwijfeld een rijke dis zijn, maar haring en wittebrood zullen, met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid, op het menu ontbreken.